مقایسه ۵ نوع شیر صنعتی پرکاربرد
نکات کلیدی برای انتخاب شیر صنعتی:
۱. فشار و دما: مطمئن شوید شیر انتخاب شده با فشار و دمای خط لوله شما سازگار است.
2. جنس بدنه و سیال: جنس شیر (چدن، استنلس استیل، برنج) باید با نوع سیال (آب، اسید، گاز) سازگاری داشته باشد.
3.استانداردها: به استانداردهای بینالمللی مانند API, ANSI, DIN توجه کنید.
۱. شیر کشویی (Gate Valve)
عملکرد
شیر دروازهای برای قطع و وصل کامل جریان سیال طراحی شده و معمولاً در خطوط لولهای که جریان بدون وقفه نیاز است، استفاده میشود. این شیر با حرکت یک گیت مسیر جریان را باز یا بسته میکند و به همین دلیل افت فشار کمی ایجاد میکند.
مزایا
مقاومت بسیار کم در برابر جریان، مناسب خطوط طولانی و مستقیم
مناسب برای فشارهای بالا و دماهای مختلف
طول عمر بالا در شرایط کاری استاندارد
معایب
قابلیت تنظیم جریان محدود است و برای کنترل دقیق مناسب نیست
سرعت عملکرد پایین به دلیل حرکت پیچ و مهرهای
کاربردهای صنعتی
صنایع نفت و گاز: خطوط انتقال نفت خام و گاز طبیعی
صنایع پتروشیمی: کنترل جریان مواد شیمیایی غیرخورنده
آب و فاضلاب: خطوط اصلی آبرسانی و تصفیه آب
نکات فنی
جنس بدنه باید با نوع سیال سازگار باشد (چدن، فولاد کربنی، استنلس استیل)
سایز شیر بر اساس ظرفیت جریان و قطر لوله انتخاب میشود
۲. شیر پروانهای (Butterfly Valve)
عملکرد
شیر پروانهای برای قطع، وصل و تنظیم جریان سیال استفاده میشود و دیسک فلزی آن با چرخش ۹۰ درجه جریان را کنترل میکند.
مزایا
سبک و کم حجم، مناسب برای نصب در فضاهای محدود
قیمت مقرونبهصرفه نسبت به سایر شیرها
مناسب برای جریانهای با افت فشار کم
معایب
محدودیت در دما و فشار بالا
در شرایط جریانهای خورنده یا اسیدی نیاز به مواد مقاوم ویژه دارد
کاربردهای صنعتی
آب و فاضلاب: کنترل جریان آب در شبکههای شهری و تصفیهخانهها
صنایع غذایی: خطوط انتقال مایعات و نوشیدنیها
تهویه مطبوع و HVAC: کنترل جریان هوا و آب سرد/گرم
نکات فنی
جنس دیسک و نشیمنگاه باید با نوع سیال سازگار باشد (مثلاً دیسک استنلس استیل و نشیمنگاه EPDM)
سایز و فشار کاری شیر پروانهای باید مطابق استاندارد PN10-PN16 باشد
۳.شیر سوزنی (Needle Valve) / شیر گلوب (Globe Valve
عملکرد
شیر توپی برای قطع و وصل سریع جریان طراحی شده و با چرخش ۹۰ درجه دسته شیر، جریان سیال باز یا بسته میشود.
مزایا
آببندی عالی و بدون نشتی
عملکرد سریع و آسان
عمر طولانی و مقاومت در برابر خوردگی
معایب
مناسب برای تنظیم دقیق جریان نیست
در سایزهای بسیار بزرگ نیاز به عملگر پنوماتیک یا هیدرولیک دارد
کاربردهای صنعتی
صنایع شیمیایی و دارویی: خطوط انتقال مایعات و مواد شیمیایی
نفت و گاز: خطوط انتقال سوخت و گاز
تجهیزات فرآیندی: خطوط CIP و سیستمهای پر فشار
نکات فنی
انتخاب جنس بدنه و توپ (Ball) باید مطابق با سیال باشد
شیر توپی معمولاً برای کلاس فشار ۱۵۰ تا ۳۰۰ LB مناسب است
۴. شیر یکطرفه (Check Valve)
عملکرد
شیر یکطرفه برای جلوگیری از بازگشت جریان (Backflow) طراحی شده و در صورت بازگشت جریان، خودکار بسته میشود.
مزایا
عملکرد ساده و بدون نیاز به عملگر خارجی
جلوگیری از آسیب به پمپها و تجهیزات حساس
معایب
جریان فقط در یک جهت مجاز است
نیاز به بررسی دورهای برای جلوگیری از گرفتگی
کاربردهای صنعتی
خطوط پمپاژ و انتقال آب
صنایع نفت و پتروشیمی
نیروگاهها و صنایع فرآیندی
نکات فنی
سایز و فشار شیر یکطرفه باید متناسب با خط لوله باشد
انتخاب نوع Swing Check یا Lift Check بر اساس سرعت جریان و موقعیت نصب انجام میشود
۵. شیر کنترل (Control Valve)
عملکرد
شیر کنترل برای تنظیم دقیق دبی، فشار یا سطح سیال طراحی شده و امکان اتوماسیون خطوط فرآیندی را فراهم میکند.
مزایا
دقت بالا در کنترل جریان و فشار
امکان اتصال به سیستم اتوماسیون و کنترل آنلاین
مناسب برای فرآیندهای حساس و پیچیده
معایب
قیمت بالاتر نسبت به شیرهای ساده
نیاز به ابزار دقیق و نگهداری دورهای
کاربردهای صنعتی
نیروگاهها: کنترل جریان بخار، آب و سوخت
صنایع فرآیندی: صنایع شیمیایی، پتروشیمی و دارویی
سیستمهای HVAC و تهویه صنعتی
نکات فنی
انتخاب عملگر و نوع شیر باید مطابق با فشار، دما و نوع سیال باشد
سایز شیر کنترل بر اساس ظرفیت جریان و دبی فرآیند مشخص میشود
